Quelle: De Morgen

Europa faalt: al 19 geplaatste vluchtelingen, nog 159.981 te gaan

van KOEN VIDAL

Het noodplan voor de vluchtelingencrisis dat de Europese leiders vorige maand goedkeurden, kent een mislukte start. Van de 160.000 vluchtelingen die over Europa verspreid moeten worden, zijn er nog maar 19 naar hun nieuw land gevlogen.

Vandaag en morgen vergaderen de Europese staatshoofden en regeringsleiders opnieuw over de vluchtelingencrisis. Frans Timmermans, vicevoorzitter van de Europese Commissie, pakt alvast uit met een bijzonder kritisch rapport waaruit blijkt dat de lidstaten sinds de goedkeuring van een urgentieplan op 23 september amper vooruitgang boekten.

Een wel zeer opvallend cijfer is dat van de 160.000 kandidaat-vluchtelingen die vanuit Italië en Griekenland over de rest van Europa verspreid moeten worden, er nog maar 19 zijn vertrokken. Het gaat om een groep Eritreeërs die vorige vrijdag vanuit Rome naar Zweden werd overgevlogen. De verklaring voor deze trage start is dat de meeste lidstaten beweren over onvoldoende opvangcapaciteit te beschikken. Veel landen hebben zelfs nog niet te kennen gegeven hoeveel vluchtelingen ze tegen eind dit jaar willen opvangen.

De verspreiding van de kandidaat-vluchtelingen verloopt bijzonder traag omdat er in Italië en Griekenland te weinig migratieambtenaren zijn om de procedure in goede banen te leiden. Europese asielinstanties als Frontex en het European Asylum Support Office (EASO) zouden volgens het Europese noodplan 1.149 extra personeelsleden krijgen maar tot nu toe werden nog maar 129 nieuwe krachten toegezegd. „Italië en Griekenland hebben tijd nodig om de hotspots volledig op te zetten“, reageert het kabinet van staatssecretaris Theo Francken (N-VA).

In zijn rapport herinnert EU-topman Timmermans de Europese leiders ook aan hun belofte om afgewezen vluchtelingen naar hun land van herkomst uit te wijzen. Maar ook dit proces verloopt tergend traag. Italië vloog recent een groep van 28 Tunesiërs terug naar hun land en daarna volgde er nog een uitwijzing van 35 Egyptenaren. Daar blijft het voorlopig bij en volgens Timmermans zal dit mensensmokkelaars alleen maar aanmoedigen om nog meer niet-vluchtelingen naar Europa te vervoeren. „Hoe efficiënter het terugkeersysteem, hoe kleiner de kans dat smokkelaars mensen kunnen overtuigen dat ze wel ‚door de mazen van het net‘ zullen glippen, ook al hebben ze geen recht op vluchtelingenbescherming.“ De belofte om asielofficieren naar landen te sturen waar veel migranten vertrekken, blijft eveneens dode letter.

Financiering

Tijdens de top van 23 september spraken de Europese leiders ook af om meer inspanningen te doen voor de honderdduizenden Syrische vluchtelingen die in de kampen van Libanon, Jordanië en Turkije verblijven. Dit zou een van de weinige middelen zijn om de overtocht van Syriërs naar Europa af te remmen. Maar de financiering ten voordele van de VN-vluchtelingenorganisatie en het Wereldvoedselprogramma verloopt moeizaam. Europa beloofde hier 1 miljard euro steun, maar momenteel werd daarvan een kwart nog niet uitbetaald. Van de lidstaten leverden enkel Duitsland en Groot-Brittannië een grote bijdrage.

Nog veel erger is het gesteld met het Europese Syrië-Trust Fund waarmee de noden van de Syrische oorlogsslachtoffers gelenigd zouden moeten worden. Van de beloofde 500 miljoen euro betaalde Italië 3 miljoen en Duitsland 5 miljoen: een tekort van maar liefst 492 miljoen euro. Moeilijk te begrijpen, vindt Timmermans „omdat de oorlog in Syrië het centrale element is in de huidige vluchtelingencrisis en het Trust Fund een instrument is om flexibel en snel op die crisis in te spelen“.

En dan is er nog het Noodfonds, waarmee de diepere oorzaken voor clandestiene migratie vanuit Afrika aangepakt moeten worden. Hier beloofden de lidstaten een bijdrage van 1,8 miljard euro; Luxemburg, Spanje en Duitsland betaalden ieder 3 miljoen, waardoor dit fonds met een tekort van 1,791 miljard zit.