HP De Tijd
Schokkend: zo schrikt Australië vluchtelingen af
door Peter Blasic
Het lijkt nog het meest op een filmposter, een schip alleen op zee, golven van enkele meters hoog, de lucht gevaarlijk donker. Daarboven staat in hoofdletters geschreven: “No way!” In werkelijkheid is het een advertentie. Australië heeft de oorlog verklaard aan vluchtelingen en maakt over de hele wereld propaganda om potentiële immigranten af te schrikken. In 16 talen werd de campagne vertaald, paginagrote advertenties worden in kranten afgedrukt en er is zelfs een heuse film die op Youtube te bekijken is.
Critici zijn geschokt. Veel Australiërs publiceren op een website hun foto’s waarin ze hun excuses aanbieden voor de “onmenselijke behandeling van asielzoekers”. Mensenrechtenactivisten klagen dat de kustwacht het blijkbaar belangrijker vindt om boten te stoppen dan om mensenlevens te redden.
De reclamecampagne is dan ook als propaganda te beschrijven. Hij geeft geen realistisch beeld van de mogelijkheden en risico’s van de overtocht naar Down Under, maar is overdreven negatief en afschrikwekkend, bedoeld om een politiek doel te bereiken. Tegelijkertijd dient de campagne ook om het officiële beleid te rechtvaardigen. De boodschap: wetten zijn er om je aan te houden. Wie dat niet doet, is een crimineel. Van het lot van de vluchtelingen vernemen de krantenlezers niets.
Het is ook de vraag of de Australische regering met de campagne haar doel bereikt. Wie in een oorlogsgebied gebombardeerd wordt of honger lijdt, zal waarschijnlijk niet worden afgeschrikt door een advertentie in de krant. In vergelijking met de situatie in hun thuisland is het voor veel vluchtelingen nog steeds erg veel beter in geïndustrialiseerde landen. En daarvoor zijn ze bereid grote risico’s in koop te nemen.
Australië besteedt het geld van deze reclamecampagne dan ook voornamelijk aan de eigen inwoners: kijk ons eens ferm tegen illegale asielzoekers optreden! Dat geld had ook ter beschikking van opvang van vluchtelingen kunnen worden gesteld.
Ondanks alle kritiek aan het adres van de Australische regering moet echter ook opgemerkt worden dat het er in andere landen niet beter uitziet. In 2013 heeft Australië naar eigen zeggen 20.000 vluchtelingen opgenomen. Dat is 0,87 per duizend inwoners. Veel Europese landen liggen hier ver onder. Nederland telde over 2013 bijvoorbeeld 1 asielaanvraag per duizend inwoners, maar vrijwel alle Oost- en Zuid-Europese landen blijven hier ver onder, variërend van 0,03 tot 0,85. Ook het Verenigd Koninkrijk komt maar tot 0,45 aanvragen per duizend inwoners. Europese koplopers zijn Malta en Zweden met respectievelijk 4,63 en 4,98 aanvragen.